Ząb jest bardzo ciekawą częścią naszego ciała. Choć niepozorne, zęby odgrywają wiele ról w naszym organizmie. Trudno wyobrazić sobie życie bez zębów, o czym świadczy popularność i ceny usług dentystycznych.
Z tego artykułu dowiesz się, czym właściwie jest ząb. Z czego jest zbudowany? Jakie funkcje pełnią zęby? Czemu zęby się psują? Mamy nadzieję, że pomoże Ci to lepiej zrozumieć swój organizm, a dzięki temu jeszcze lepiej o niego dbać.
Czym jest ząb?
Ząb jest tak naprawdę pewnego rodzaju kością o specyficznej budowie, która występuje tylko i wyłącznie w jamie ustnej. Na ząb składa korona i korzeń. Fragment między korzeniem a koroną nazywany jest szyjką zębową. Każdy z nas ma nieco inne zęby, jednak posiadają wspólne cechy, dzięki czemu rozróżniamy:
- kły,
- siekacze,
- zęby trzonowe,
- przedtrzonowe,
- zęby mądrości.
Budowa zęba
Ząb – zarówno stały, jak i mleczny – składa się z kilku tkanek. Każdy ząb tworzy:
- szkliwo,
- zębina,
- cement,
- miazga,
Każde z tych elementów ma swoje zadanie. Pierwsze trzy (szkliwo, zębina, cement) są tkankami twardymi, złożonymi ze związków nieorganicznych. Miazga natomiast jest materią żywą, miękką, w której przebiegają liczne naczynia krwionośne i nerwy.
Zobacz także: Wyrzynanie zębów stałych u dzieci
Najbardziej zewnętrzną powłoką zęba jest szkliwo o grubości 1-2 mm, które jest najtwardszą substancją w ciele ludzkim. Jest taka mocna, ponieważ składa się krystalicznego fosforanu wapnia i jest najbardziej zmineralizowaną tkanką. Szkliwo tworzą komórki zwane ameloblastami, które jednak zanikają po wyrżnęciu się zębów. Właśnie dlatego nie można naturalnie dobudować warstw szkliwa.
Pod szkliwem znajduje się zębina, zwana także dentyną. Jej zadaniem jest ochrona miazgi. Zębina – pod warunkiem, że ząb jest zdrowy i ma zdrową miazgę – wytwarzana jest przez całe życie. Wyróżniamy zębinę pierwotną (wytwarzaną podczas rozwoju zęba), zębinę wtórną (wytwarzaną po utworzeniu korzenia) i zębinę trzeciorzędową (tworzoną podczas ubytków i zużycia zębów).
Pod zębiną znajduje się miazga, która składa się z tych samych tkanek, co zębina – i jest z nią ściśle związana. Związek ten nazywa się endodontium. Miazga jest tkanką łączną, która najbardziej przypomina tkankę, znajdującą się w sznurze pępowinowym.
Miazga pełni funkcje:
- czuciową – przez silne unerwienie rejestruje bodźce,
- odżywcza – dostarcza tlen i substancje odżywcze do funkcjonowania tkanek zęba,
- obronną – w odpowiedzi na bodźce patologiczne nakazuje wytwarzanie dodatkowych warstw zębiny w celu izolacji od bakterii.
Cement jest substancją podobną do kości, pokrywającą korzeń zęba. Składa się w około 45% z materiału nieorganicznego, w 33% z organicznego (w większości z kolagenu) i w 22% z wody. Jego zabarwienie jest żółte, jest on bardziej miękki niż szkliwo i zębina. Jego głównym celem jest przyczepienie i zapewnienie przyczepności w zębodole.
Jakie funkcje pełnią zęby?
Zęby mają za zadanie przede wszystkim rozdrabiać pokarm wkładany do ust. Jednak każdy z rodzajów zębów ma inne zadanie. I tak:
- siekacze – odgryzają kawałki jedzenia,
- kły – dzielą na mniejsze kawałki i przesuwają jedzenie dalej,
- przedtrzonowe – rozgniatają pokarm na jeszcze mniejsze fragmenty, miażdżą jedzenie, przygotowując je do połknięcia.
Jednak to nie wszystkie zadania, jakie pełnią zęby w naszej szczęce!
Ponadto:
- zęby pozwalają na wyraźne mówienie i utrzymanie języka na swoim miejscu, poza tym wypowiadanie wielu głosek polega właśnie na oparciu języka o zęby,
- zdrowe zęby są naszą wizytówką i są piękną ozdobą naszej twarzy,
- zęby są podporą dla kości policzkowych i zapewniają odpowiedni wyraz twarzy, zachowanie proporcji na twarzy.
Co robić, aby wszystkie części zębów były zdrowe?
Aby zęby były zdrowe, trzeba o nie dbać. Ubytki, ukruszenia, próchnica i inne skutki psucia zębów mogą mieć różne przyczyny. Pierwszą z nich jest oczywiście brak lub niewielka higiena jamy ustnej. Zaniedbanie może objawiać się szkodami na zębach, a także nieprzyjemnych zapachem z ust. Co więcej, bakterie na zębach mogą atakować inne części naszego ciała. Należy pamiętać nie tylko o szczotkowaniu i nitkowaniu, ale również o regularnych wizytach u dentysty.
Najnowsze komentarze